آیا تعمیر باتری لپ تاپ و مک بوک واقعیت دارد؟!
تعمیر باتری لپ تاپ ( Laptop battery troubleshooting ) نوت بوک و مک بوک یکی از مواردی است که برای بسیاری از کاربران سؤال برانگیز شده زیرا مردم ترجیح می‌دهند بجای خرید و تعویض باتریها ؛ سلول فرسوده یا قطعه معیوب را تعویض یا تعمیر نموده تا در هزینه خرید باتری جدید صرفه‌جوئی کنند. آیا تعمیر کردن هر نوع باتری مربوط به لپ تاپ یا نوت بوک و حتی با تری های نازک مک بوک واقعاً در هزینه‌های شما صرفه جویی می‌کند؟! ابتدا اینجا در مورد آناتومی مربوط به باتری و نحوه کار کردن آن صحبت کرده و سپس در مورد آموزش تعمیر کردن باتری های داخلی و اکسترنال لپ تاپ و یا خرافاتی مانند گذاشتن باتری در فریزر توضیح می‌دهم. لطفاً با دیجی باران همراه باشید.
باتری لپ تاپ نوت بوک و مک بوک دقیقا چیست ؟!
باتری نصب شده در رایانه های قابل حمل چه قدیمی باشد چه جدید ؛ مجموعه از چند سلول و یک برد الکترونیکی است. این سلول ها در دو نوع تخت و داخلی برای نوت بوک ها – الترا بوک ها و مک بوک ها است که در داخل رایانه و زیر قاب کف نصب شده است. در تصویر زیر سلول های تخت را مشاهده می کنید که خرابی های کمتری نسبت به باتری های قدیمی دارد.
اما در مدل های قدیمی رایانه های قابل حمل ما مشاهده می کنیم که باتری شامل سلول های گرد داخل بسته بندی می باشد که در کف لپ تاپ نصب می شود. این چند سلول ( معمولا 2 الی 6 سلول 18650 بسته به مدل ) به یک دیگر متصل هستند و این مجموعه دارای برد الکتریکی و کنترل کننده است. در تصویر زیر نمونه یک باتری پرتابل یا اکسترنال را مشاهده می کنید که برخی از تعمیرکارها جعبه پلاستیکی را شکافته و یک یا چند سلول معیوب را تعویض می کنند.
در این مدل : سلول ها به نحوی در کنار هم قرار گرفته و متصل شده تا انرژی الکتریکی مورد نیاز رایانه “قابل حمل” را تامین کند. لپ تاپ های قدیمی تر دارای باتری هایی با سلول گرد و مدل 18650 هستند که معمولا یکی دوتای آنها خراب شده و کل مجموعه باتری را از کار میندازد. همانطور که در بالا اشاره کردم ؛ در نوت بوک های جدید و مک بوک ها بجای سلول های گرد مدل 18650 از باتری های تخت لیتیوم یون استفاده شده است که مدل های جدید علاوه بر سبک بودن، عمر بیشتری نیز دارند.
استفاده باتری برای رایانه قابل حمل و دلایل خراب شدن آن
باتری برای اولین بار در کنار لپ تاپ های بسیار قدیمی تر مانند اوسبورن قرار داشت ولی به مرور زمان در دونوع داخلی و بیرونی ساخته شده است. امروزه باتری های قابل استفاده برای لپ تاپ از مواد لیتیم ساخته می شود و نمونه های پلیمری معمولا در داخل قاب و بدنه نصب شده اند.
گاهی این باطریها خصوصا در دستگاه های قدیمی خیلی زود از کار می افتد و مردم به دنبال راه حل تعمیر آن هستند تا در هزینه خرید و جایگزینی آن صرفه جویی کنند.
این را در نظر داشته باشید که باتری ها مصرف می شوند و تمام می شوند! بیشترین مصرف باتری بخاطر نمایشگر ، پردازنده ، پردازش گرافیکی و اینترنت و خصوصا Wifi است. دلیل خراب شدن باتری و ایرادات آن به چند مورد کلی بستگی دارد:
- دو الی سه سال از تاریخ تولید آن گذشته است.
- باتری به درستی ( بین 10 الی 90 درصد ظرفیت ) شارژ نشده است.
- باطری در معرض حرارت زیاد و یا نم و رطوبت بوده است.
برای انجام هر تعمیری ابتدا عیب یابی کنید
قبل از دست به کار شدن برای تعمیر باتری لپ تاپ یا تعویض آن باید حتماً سطح سلامت آن را بررسی کنید و مطمئن شوید ایراد از باتری است و بررسی کنید که آیا باتری از کار افتاده یا مشکل باتری به قسمت های دیگر ربط دارد! به طور مثال : در برخی از موارد مشاهده‌شده که شارژر دچار ایراداتی مثل قطع و وصلی ” سیم ” است و نمی‌تواند باتری را به‌طور مداوم و صحیح شارژ کند و ایرادی در باتری وجود ندارد. ابتدا این موارد و اشکالات مشابه را بررسی کنید. اگر از ایراد و عیب باتری به طور قطعی مطمئن شدید اکنون باید نوع آن را مشخص کنید.
انواع باتری و خرابی آن در رایانه های قابل حمل
اگر نوت بوک شما جزو مدل های جدید است و یا مک بوک دارید و اگر باتری شما از نوع سلول تخت – لیتیوم یون ( مانند عکس زیر ) باشد و دچار ایراد شده احتمالا تمام سلول‌ها خراب شده – بادکرده و غیر قابل‌استفاده است.
باتری های تخت مانند باتری های داخل مک بوک ها معمولا قابل تعمیر نیست و باید تعویض شود.
تعمیر باتری لپ تاپ مدل پرتابل با سلول های گرد 18650
باتری‌های لیتیم یون که با سلول گرد و استوانه ای 18650 هستند و بیشتر خراب می شود احتمالا یک یا چند راه‌حل تعمیراتی وجود خواهد داشت. این باتری ها پرتابل نام دارند.
باتری پرتابل علاوه بر سلول های لیتیومی 18650 ؛ حاوی تراشه الکترونیکی کوچک است که به لپ‌تاپ متصل میشود. این تراشه به سیستم اجازه می دهد تا از وضعیت کلی باتری و همچنین میزان شارژ آن مطلع شود. سیستم باتری می تواند با این تراشه و از طریق LED ، میزان شارژ را نمایش دهد و سیستم عامل های ویندوز و لینوکس (OS) اطلاعات ارسال شده از تراشه را یادداشت کرده و از این سیگنال ها برای ارائه اطلاعات در مورد وضعیت باتری ” در اعلان ها ” استفاده می کنند.
وقتی یک یا چند سلول ، ضعیف یا خراب میشود این سیگنال ها مختل میشوند. مثلا وقتی لپ تاپ را روشن می کنید باتری آمادگی برای نیم ساعت کارکرد را اعلام می کند اما در کمتر از 15 دقیقه خالی میشود. این مهم ترین علامت خراب شدن باتری است.
سلول 18650 معمولا به این چند دلیل از کار افتاده و بلا استفاده خواهند شد
- از تاریخ تولید سلول 18650 بیش از دو سال گذشته و از آن استفاده‌نشده است.
- کیفیت سلول باتری پائین بوده پس تعدادی ضعیف و بقیه ازکارافتاده هستند.
- همه سلول‌ها در اثر دمای بالای لپ‌تاپ از کارافتاده است.
- سلول‌های باتری به علت روند شارژ نادرست از بین رفته است.
- مواردی مانند نم و رطوبت هوا به مدار و سلول‌ها آسیب رسانده است.
آیا قصد تعمیر کردن باتری لپ تاپ را دارید؟! مدل لیتیم یون – سلول استوانه ای 18650
اگر تصمیم گرفته‌اید که تعمیر باتری لپ تاپ را امتحان کنید من به شما توضیح می‌دهم این کار چگونه انجام میشود. وقتی باطری از کار می‌افتد معمولاً یک یا چند عدد از این سلول‌ها ضعیف شده و به‌طور کامل از کار می افتد و مدار را قطع می‌کند. وقتی شما سلول مرده را پیدا کرده و آن را با یک سلول باتری 18650 تازه‌نفس جایگزین کنید، این سلول جدید برای یک مدت کوتاه مشکل خراب شدن باتری لپ تاپ را رفع می‌کند.
برای تعمیر کردن باتری لپ تاپ باید سلول ها را از یکدیگر جدا کنید. سلول یا سلول های ضعیف را پیدا کنید و آ«ها را با سلول سالم جایگزین کنید و در نهایت دوباره مدار را مثل قبل متصل کنید. توجه کنید که اگر سلول هر چیزی غیر از سامسونگ – ال‌جی و یا پاناسونیک است و باتری را با عنوان باتری‌های تجاری ارزان‌قیمت خریده‌اید آن را دور بیندازید زیرا ارزش تعمیر کردن ندارد. هرگونه دست‌کاری و تعمیر، گارانتی باتری را ابطال می‌کند. هنگام دست‌کاری باتری مراقب خطر آتش‌سوزی باشید. دست‌کاری سلول‌ها و اتصال کوتاه در قطعات مجاورت با باتری می‌تواند به مادربرد لپ‌تاپ آسیب رساند.
تست سلول های باتری لپ تاپ 18650:
قبل از تعویض هر سلول باتری لپ‌تاپ 18650، آزمایش سلول‌های موجود برای تعیین ظرفیت و سلامت کلی آنها ضروری است. این کار را می توان با استفاده از یک تستر باتری یا مولتی متر انجام داد که ولتاژ و ظرفیت هر سلول را اندازه گیری می کند.
باتری‌های 18650 معمولاً در لپ‌تاپ‌ها استفاده میشوند و به خاطر چگالی انرژی بالا و عمر چرخه طولانی‌شان معروف هستند. با این حال، با گذشت زمان، این باتری ها می توانند ظرفیت خود را از دست بدهند، که منجر به کاهش زمان کارکرد و کاهش عملکرد می شود. در این مقاله به نحوه تست و تعویض سلول باتری لپ تاپ 18650 می پردازیم.
برای آزمایش سلول ها، مراحل زیر را دنبال کنید:
بهتر است به یک محیط باز بروید. باتری را در دست گرفته و به‌آرامی از کنار به یک سطح محکم بزنید تا چسب بدنه رها شود. دقت کنید که هرگز از اشیای نوک‌تیز برای باز کردن و تعمیر باتری خراب استفاده نکنید زیرا خطر آتش‌سوزی وجود دارد!
با احتیاط بدنه آن را جدا کنید تا به سلول ها دسترسی پیدا کنید. اگر به‌آرامی از ناحیه درز بدنه پلاستیکی آن را روی یک سطح سخت بزنید بدنه باتری از قسمت شکاف جدا میشود. سپس به‌آرامی هر دو بدنه پلاستیکی را جدا کنید.
ifixit.com
این کار خطرناک است بسیار مراقب باشید و من آن را برای شما توصیه نکرده و حتی شما را منع می کنم زیرا سلول های باتری به شدت اشتعال پذیر هستند و حتی احتمال ترکیدن دارد.
با استفاده از تستر باتری یا مولتی متر، ولتاژ هر سلول را اندازه گیری کنید. یک باتری سالم 18650 باید بین 3.6-4.2 ولت بخواند.
ظرفیت هر سلول را با استفاده از تستر باتری اندازه گیری کنید. یک سلول 18650 سالم باید حداقل 2000 میلی آمپر ساعت ظرفیت داشته باشد.
نتایج آزمایشات خود را با مشخصات اصلی باتری مقایسه کنید تا متوجه شوید که سلول ها در شرایط خوبی هستند یا خیر.
برای تست کردن ولتاژ، کلید مولتی متر را روی حالت V DC و 20 ولت تنظیم کرده و قطب مثبت و منفی باتری را مطابق شکل زیر در نظر بگیرید. کابل اتصال + و – مولتی متر را به قطب‌های مربوطه سلول 18650 متصل نمایید. اگر هر کدام از سلول‌ها ولتاژ کمتر از 2 ولت را نمایش دهد این یعنی سل باتری مرده است. برای تعمیر باتری لپ تاپ، هر کدام از سلول‌های ضعیف را دور بیندازید و برای همیشه با آن خداحافظی کنید.
تست باتری لپ تاپ به وسیله مولتی متر دقیق نیست و متخصصان گفته اند سلول باید حدود 10 بار شارژ و تخلیه شود تا سلامت آن تایید گردد.
تعویض سلول های باتری لپ تاپ 18650:
اگر مشخص شد که یک یا چند سلول معیوب یا کمتر از مشخصات اولیه خود هستند، زمان تعویض سلول ها فرا رسیده است. برای جایگزینی سلول ها مراحل زیر را باید دنبال کنید:
سلول های جایگزین 18650 را خریداری کنید که با مشخصات سلول های اصلی مطابقت دارند. خرید سلول از یک تامین کننده معتبر برای اطمینان از کیفیت و عملکرد آنها ضروری است.
سلول های معیوب را با دقت از بسته باتری جدا کنید و مطمئن شوید که به هیچ یک از اجزای اطراف آسیب نرسانید.
سلول های جدید را به بسته باتری لحیم کنید و مطمئن شوید که آنها را در قطبیت صحیح وصل کرده اید.
پس از تعویض تمام سلول‌ها، بسته باتری را دوباره سرهم کرده و دوباره در لپ‌تاپ نصب کنید.
نکاتی برای نگهداری باتری لپ تاپ 18650:
در پایان، آزمایش و تعویض سلول های باتری لپ تاپ 18650 معیوب می تواند به افزایش عمر لپ تاپ شما و بهبود عملکرد آن کمک کند. با دنبال کردن مراحل ذکر شده در این مقاله و مراقبت مناسب از باتری خود، می توانید اطمینان حاصل کنید که لپ تاپ شما در سال های آینده در اوج عملکرد خود کار می کند.
چشمک زدن چراغ باتری لپ‌تاپ
از آنجایی که هر مدل و مدل لپ‌تاپ متفاوت است، تعیین علت دقیق چشمک زدن چراغ باتری لپ‌تاپ یا سایر پیام‌های LED ممکن است دشوار باشد. گاهی اوقات به دلیل نقص شارژر که برق را به لپ تاپ نمی فرستد، باتری تمام می شود. در مواقع دیگر، با راه اندازی مجدد دستگاه، یک مشکل موقت برطرف می شود. هر سازنده اغلب از رنگ نور متفاوتی برای نشان دادن عملکرد استاندارد استفاده می کند و رنگ ها می توانند برای محصولات هر شرکت متفاوت باشند.
چشمک زدن چراغ باتری لپ‌تاپ مدل های لنوو
برای مثال، هنگام کار با لپ‌تاپ Lenovo، چشمک زدن چراغ باتری لپ‌تاپ با چراغ چشمک زن نارنجی باتری ( بسته به سرعت چشمک زدن) ممکن است نشان دهد که لپ‌تاپ در حال شارژ شدن است یا اینکه اعلام می کند خطای باتری رخ داده است . در مدلهای مختلف Lenovo، چراغ چشمک زن باتری با رنگ های متفاوت تغییر می کند تا زمانی که باتری تقریباً به طور کامل شارژ شود.
چشمک زدن چراغ باتری مدل های دل
چشمک زدن چراغ باتری لپ‌تاپ در بسیاری از مدلهای دل، توالی نور سفید و کهربایی چشمک‌زن نشانه‌ای از اتصال شارژر غیرقابل پشتیبانی به لپ‌تاپ است . اگر چراغ به سرعت به رنگ کهربایی ( بین زرد و نارنجی ) چشمک می‌زند یعنی باتری کاملاً از کار افتاده است.
اگر چراغ باتری Dell Vostro 1500 به رنگ نارنجی چشمک می زند، این نشانه از کار افتادن باتری است. با مراجعه به دفترچه راهنمای همراه با لپ‌تاپ، یا جستجو در وب‌سایت سازنده برای جزئیات پیام‌های عیب‌یابی دستگاه، دید واضح‌تری از منبع مشکل پیدا خواهید کرد.
مراجعه به دفترچه راهنما برای عیب یابی باتری لپ تاپ پرتابل
هنگامی که علت چشمک زدن چراغ باتری را مشخص کردید – از طریق پیام سیستم عامل یا با مراجعه به مطالب راهنمای لپ تاپ ، می توانید سعی کنید مشکل را برطرف کنید. در بسیاری از موارد، مشکلات آداپتور برق AC به دلیل نقص موقت یا کمبود برق ایجاد می شود و روی باتری اثر می گذارد. در این موارد، جدا کردن آداپتور برق از لپ‌تاپ و پریز برق، سپس اطمینان از اینکه همه کابل‌ها محکم وصل شده‌اند، می‌تواند مشکل را حل کرده و روند شارژ عادی را از سر بگیرد.
مشکلات باتری را اغلب می‌توان با خاموش کردن لپ‌تاپ، خارج کردن باتری و سپس وصل کردن مجدد آن حل نمود. میتوانید باتری را بطور کامل تخلیه کرده یا ان را خارج کنید سپس به مدت 30 ثانیه دکمه پاور را نگه داشته و بررسی کنید که آیا مشکل برطرف می شود یا خیر! اگر باتری شما از نوع داخلی است توصیه می کنیم با تعمیرکار مشورت کنید و راه حل مناسب را پیدا کنید.
سوالات پر تکرار
چرا باتری نوت بوک یا لپ تاپ خراب می شود؟!
مهم ترین دلیل شارژ نشدن باتری لپ تاپ و از کار افتادن باتری لپ تاپ به خاطر این است که ذات سلول باتری یک وسیله مصرف شدنی ( الکترو شیمیایی ) است که بعد از تجزیه شدن مواد آن از کار می افتد. یک باتری اگر لیتیوم یون باشد حدود 500 بار و اگر لیتیوم پلیمر باشد حدود 1200 بار شارژ می دهد.
آیا شوک به باتری لپ تاپ تاثیر دارد ؟!
باتری با سلول 18650 اگرچه شبیه به باتری قلمی است ولی در مدار بسیار پیشرفته تر از باتری های عادی و شارژی قلمی است. چرخه شارژ و اتمام آن در حافظه آن ثبت شده و شوک الکتریکی تاثیر مهمی ایجاد نمی کند. البته چرخه شارژ قابل هک کردن است.
آیا به جای تعمیر بهتر نیست باتری نو بخریم ؟
منظور از سلامت باتری این است که باتری دستگاه شما در طی زمان ایده آل و تعداد شارژ استاندارد کارکرد مد نظر را داشته باشد. مثلا انتظار می رود که باتری های یون لیتیم امروزی حدود 2 سال و باطریهای پلیمری حدود 3 الی 4 سال بازدهی داشته باشند اما معمولا به خاطر رعایت نکردن اصول شارژ این اتفاق نمی افتد و خرید باتری نو و آکبند بهتر از تعمیر آن است
آیا تعمیر کردن باتری لپ تاپ امکان پذیر است!
باتری یک قطعه مصرف شدنی است. یک مجموعه باتری لپ تاپ که معمولا از چند سلول تشکیل می شود در یک چرخه 400 الی 1000 بار شارژ ( 10% الی 80% ایده آل ) قابل استفاده است. هر بار که باتری شارژ شده و تخلیه می شود با مصرف سیکل شارژ از عمر مفید آن کاسته می شود؛ پس تعمیر کردن آن به صرفه نیست و هنگامی که باتری شما فرسوده می شود باید به فکر تعویض آن باشید.
هزینه تعمیر باتری لپ تاپ
برخی از تعمیرکاران می توانند یک یا چند سلول 18650 از مدل های پرتابل که در کف دستگاه نصب میشود را تعویض کنند. هزینه تعمیر باتری و تعویض سلول باتری لپ تاپ حدود نصف قیمت تمام شده در ازای خرید باتری جدید خواهد بود. در مدلهای داخلی تعویض باتری داخلی لپ تاپ حدود 100 الی 200 هزار تومان هزینه به عنوان دستمزد دارد.
جمع بندی: چرا تعمیر باتری لپ تاپ صرفه اقتصادی ندارد
همانطور که میدانید باتری‌های لپ‌تاپ یکی از مهم‌ترین اجزای آن هستند و نقش مهمی در تامین انرژی دستگاه دارند. با این حال، مانند تمام باتری های دیگر، باتری های لپ تاپ عمر محدودی دارند و در نهایت نیاز به تعویض خواهند داشت. بسیاری از دارندگان لپ‌تاپ وقتی با نیاز به باتری جدید مواجه میشوند به این فکر می‌کنند که آیا می‌توان باتری فعلی خود را به جای خرید باتری جدید تعمیر کرد؟ اگرچه ممکن است تلاش برای تعمیر باتری لپ‌تاپ ایده خوبی به نظر برسد، اما حقیقت این است که تعمیر باتری لپ‌تاپ یک گزینه اقتصادی نیست! این ها چند پاسخ برای چرا هستند.
پیچیدگی طراحی باتری لپ تاپ
باتری‌های لپ‌تاپ شامل سیستم های نسبتا پیچیده‌ای هستند که برای تامین انرژی دقیق لپ‌تاپ یا نوت بوک طراحی شده‌اند. آنها از اجزای مختلفی از جمله سلول ها، مدار کنترل و سنسور دما تشکیل شده اند. طراحی این باتری ها بسیار تخصصی بوده و تعمیر آن به تخصص بالایی نیاز دارد. تلاش برای تعمیر باتری لپ تاپ بدون دانش و تجربه لازم می تواند خطرناک باشد و باعث آسیب بیشتر به باتری شود.
عمر محدود سلول باتری ها
یکی دیگر از دلایل اقتصادی نبودن تعمیر باتری لپ تاپ این است که عمر سلول باتری ها محدود است. بیشتر باتری‌های لپ‌تاپ برای حدود 300 تا 500 چرخه شارژ طراحی شده‌اند. پس از این مرحله، سلول باتری شروع به از دست دادن ظرفیت نگهداری شارژ می کند و نیاز به تعویض دارد. تلاش برای تعمیر باتری که عمر آن به پایان رسیده است، گزینه مقرون به صرفه ای نیست، زیرا حل مشکل به واسطه تعمیر احتمالاً طولانی نخواهد بود و اگر یک یا دو سلول معیوب را عوض کنید احتمالا یک یا چند سلول دیگر باتری باید دوباره به زودی تعویض شود.
هزینه بالای تعویض قطعات
حتی اگر باتری لپ تاپ قابل تعمیر باشد، هزینه تعویض قطعات و دستمزد می تواند بسیار گران باشد. هزینه تعویض باتری لپ تاپ بسته به نوع و مدل لپ تاپ می تواند متفاوت باشد. در برخی موارد، ممکن است به جای تعمیر باتری، و احتمالا چند قطعه الکترونیکی آسیب دیده، حتی تعویض کل لپ تاپ مقرون به صرفه تر باشد.
خطر آتش سوزی یا انفجار
باتری‌های لپ‌تاپ از تعدادی مواد شیمیایی فرار تشکیل شده‌اند و در صورت عدم استفاده صحیح، آتش می‌گیرند یا منفجر میشوند. تلاش برای تعمیر باتری لپ تاپ بدون آموزش و تجهیزات لازم می تواند خطرناک باشد و کاربر را در خطر آسیب دیدگی یا حتی مرگ قرار دهد.
ملاحظات گارانتی
بسیاری از باتری ها دارای گارانتی هستند که آنها را برای مدت زمان مشخصی پوشش می دهد. تلاش برای تعمیر باتری که هنوز تحت گارانتی است می تواند گارانتی را باطل کند. اگر باتری هنوز تحت گارانتی است، بهتر است به جای تلاش برای تعمیر آن، برای تعویض تماس بگیرید.
در پایان، اگرچه ممکن است امتحان و تعمیر باتری لپ‌تاپ ایده خوبی به نظر برسد، اما حقیقت این است که تعمیر و تعویض سلول های آن یک گزینه اقتصادی نیست. پیچیدگی طراحی باتری لپ‌تاپ، عمر محدود باتریها، هزینه بالای تعویض قطعات، خطر آتش‌سوزی یا انفجار و ملاحظات گارانتی، همگی تعمیر باتری رایانه های قابل حمل را به پیشنهادی پرخطر و پرهزینه تبدیل می‌کنند. در عوض، توصیه می شود که دارندگان لپ تاپ و مک بوک ؛ باتری های خود را پس از پایان عمر و فرسودگی تعویض کنند.
چند توصیه
باتری را بیش از حد شارژ یا تخلیه نکنید. همیشه از ویژگی های داخلی مدیریت انرژی لپ تاپ برای نظارت و کنترل میزان شارژ باتری استفاده کنید. از قرار دادن باتری در معرض دمای بالا که می تواند به سلول ها آسیب برساند، خودداری کنید. باتری را در زمانی که از آن استفاده نمی کنید در جای خشک و خنک نگهداری کنید.به طور مرتب از لپ تاپ استفاده کنید تا از از دست دادن ظرفیت شارژ باتری به دلیل عدم فعالیت طولانی مدت جلوگیری کنید.
