تعمیر باتری معیوب لپ تاپ که درست شارژ نمی شود و یا تعویض باتری داخل نوت بوک که فرسوده شده و یا کاملا از کار افتاده در واقع یکی از مهم ترین دغدغه های کاربران است؛ زیرا رایانه های قابل حمل بدون وجود باتری سالم عملا با یک کامپیوتر رومیزی ساده هیچ تفاوتی نخواهد داشت. در این مقاله قصد داریم درباره تعویض سلولی، تعمیر میکروچیپ و یا تعویض کل باتری لپ تاپ به شما آموزش دهیم.
چطور مشکل را بررسی کنیم!؟
باتری رایانه های قابل حمل در واقع یک پکیج متشکل از تعدادی سلول قابل شارژ است. زمانیکه لپ تاپ شارژ نمی شود؛ ابتدا نیاز است مشکل را به طور دقیق عیب یابی کنیم. به طور مثال اگر مطمئن شدیم که مشکل شارژر وجود نداردبرای تعمیر و رفع مشکل باید آن را تعمیر کرد و یا به طور کلی پک باتری را با یک بسته جدید و نو جایگزین نمود. شما ممکن است فرسوده شده و یا بنا بر دلایلی نیاز به جایگزینی آن داشته باشد. اگر باتری قابل تعمیر باشد طبیعتا هزینه شما کمتر خواهد شد اما در برخی از مواقع باید کل دلایل مهمی وجود دارد که باعث شارژ نشدن، تخلیه سریع یا خراب شدن باتری لپ تاپ می شود. وقتی یک یا چند سلول ، ضعیف یا خراب میشود این سیگنال ها مختل میشوند. مثلا وقتی لپ تاپ را روشن می کنید باتری آمادگی برای نیم ساعت کارکرد را اعلام می کند اما در کمتر از 15 دقیقه خالی میشود. این مهم ترین علامت خراب شدن و از کار افتادن باتری است.
اگر باتری نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشد علایم و نشانه های خراب شدن باتری لپ تاپ در آن بروز می کند:
- این علائم شامل خالی شدن زود هنگام، باد کردن و گرم شدن بیش از حد است.
- باتری ها ممکن است تعمیر و رفع ایراد شوند و یا نیاز به تعویض پک کامل باشد.
- تعویض باتری های بیرونی ( Portable Battery ) به راحتی قابل انجام است.
- در موارد خرابی ممکن است یک سلول را بتوانید تعویض کنید و مجدد از آن استفاده کنید.
نوت بوک ها و الترابوک های جدید مجهز به باتری لیتیوم پلیمر است که داخل دستگاه مونتاژ شده:
- برای تعمیر یا عوض کردن باتری های داخلی باید دستگاه باز شود.
- برای تعویض باتری های داخلی بهتره به مراکز تعمیرات لپ تاپ مراجعه کنید.
- برای خرید باتری جایگزین به مراکز معتبر فروش قطعات لپ تاپ مراجعه نمائید.
- فروشگاه ها و تعمیرگاه های معتبر در اطراف و یا داخل بازار کامپیوتر واقع شده.
تفاوت باتری ها برای تعمیر و یا تعویض آن چیست ؟!
همانطور که در مقاله راهنمای خرید باتری لپ تاپ توضیح دادم ؛ باتری های انواع رایانه های قابل حمل شامل دو نوع بیرونی پرتابل و داخلی یا اینترنال باتری است. باتری‌های داخلی و بیرونی لپ‌تاپ‌ها تفاوت‌های عمده‌ای در تعمیر و تعویض دارند. باتری‌های داخلی به دلیل قرارگیری در داخل شاسی لپ‌تاپ نیاز به ابزارهای خاص و مهارت فنی برای دسترسی و تعویض دارند، که این کار را پیچیده‌تر می‌کند. در مقابل، باتری‌های بیرونی به راحتی قابل جدا شدن و تعویض هستند و معمولاً فقط با باز کردن قفل یا فشار دادن یک دکمه از لپ‌تاپ جدا میشوند، که تعمیر و نگهداری آنها را بسیار ساده‌تر می‌کند.
تعویض راحت باتری های بیرونی
همانطور که در ابتدا گفتم؛ باتری لپ تاپ در دهه اخیر در کف دستگاه به صورت بیرونی یا پرتابل نصب می شده. عوض کردن پک مدل های اکسترنال واقعا راحت است. فقط کافی است اهرم را فشار داده باتری را خارج کنید و با توجه به مدل نامبر و یا پارت نامبر به دنبال مدل جایگزین آن باشید. اگر سال های بسیاری از عمر باتری قدیمی گذشته و اطمینان به خراب بودن آن دارید حتی نیازی نیست که به مراکز تعمیر لپ تاپ مراجعه کنید. به راحتی می توانید باتری جدید را جایگیزن کنید.
لپ تاپ را پشت و رو کنید. آیا باتری آن را می بینید ؟! خب حالا وقتی باتری را از جا در می آورید با یک شی پلاستیکی سر و کار دارید که وزن آن نسبت به جسته ای که دارد سنگین به نظر می رسد.
ساختار و باز کردن این باتری ها چگونه است؟!
اگر آن را از کناره نگاه کنید متوجه درز آن می شوید که محکم چسب شده است. ( هرگز برای باز کردن آن به وسیله چاقو و شی نوک تیز اقدام نکنید زیرا خطر آتش سوزی وجود دارد ) داخل این پوسته؛ یک میکرو چیپ کوچک و چند سلول شارژی وجود دارد!
داخل این مدل : تعدادی سلول ( 18650 ) به صورت موازی و متوالی به نحوی در کنار هم قرار گرفته و متصل شده تا انرژی الکتریکی مورد نیاز را بنابر آمپر و ولتاژ مورد نیاز ( وات دستگاه ) تامین کند.
مشکل باتری های این مدلی!
باتری های مدل لیتیم با سلول گرد ( مدل 18650 ) اگر ضعیف شده و زود خالی می شود معمولا یک سلول آن خراب شده و اگر لپ تاپ شما به طور کلی با باتری روشن نمی شود احتمالا دو سلول یا تعداد بیشتری از ان از کار افتاده و چرخه حیات باتری را قطع می‌کند.
1- چه چیزی باتری لپ تاپ دارای سلول لیتیوم 18650 را از بین می برد؟
یکی از شایع ترین دلایل آسیب باتری شارژ بیش از حد است. هنگامی که لپ تاپ خود را برای مدت طولانی به برق متصل می کنید، باتری ممکن است بیش از حد شارژ شود و طول عمر آن کاهش یابد. برای جلوگیری از شارژ بیش از حد، نظارت بر فرآیند شارژ و جدا کردن سیم برق در هنگام شارژ کامل باتری مهم است.
- در مدل های بالا ممکن است یک یا چند سلول خراب شده و بازدهی و حتی کل باتری را از کار بیندازد.
- کانکتور این مدل با مشکلاتی مانند سولفاته کردن کانکتور در اثر طوبت درگیر هستند.
- این سلول ها ممکن است قابل تعویض باشد.
- پس از تعویض سلول معیوب احتمالا میکرو چیپ نیز نیاز به ریست یا پروگرام مجدد خواهد داشت.
سلول 18650 معمولا به این چند دلیل از کار می افتد
- از تاریخ تولید سلول 18650 بیش از دو سال گذشته و از آن استفاده‌نشده است.
- کیفیت سلول باتری پائین بوده پس تعدادی ضعیف و بقیه ازکارافتاده هستند.
- همه سلول‌ها در اثر دمای بالای لپ‌تاپ از کارافتاده است.
- سلول‌های باتری به علت روند شارژ نادرست از بین رفته است.
- مواردی مانند نم و رطوبت هوا به مدار و سلول‌ها آسیب رسانده است.
عیب یابی و عوض کردن سلول لیتیومی 18650
- با این تست و یا با استفاده از دستگاه تستر باتری شارژی می توانید سلول یا سلول های ضعیف را پیدا کرده و با سلول سالم جایگزین کنید و در نهایت دوباره مدار را مثل قبل متصل کنید.
- توجه کنید که اگر سلول هر چیزی غیر از سامسونگ – ال‌جی و یا پاناسونیک است و باتری را با عنوان باتری‌های تجاری ارزان‌قیمت خریده‌اید آن را دور بیندازید زیرا ارزش تعمیر کردن ندارد.
وقتی شما سلول مرده را پیدا کرده و آن را با یک سلول باتری 18650 تازه‌نفس جایگزین کنید، این سلول جدید برای یک مدت کوتاه مشکل خراب شدن باتری لپ تاپ را رفع می‌کند.
تست سلول های 18650 باتری لیتیومی
قبل از تعویض هر سلول 18650، آزمایش سلول‌ها برای تعیین ظرفیت و سلامت کلی آنها ضروری است. این کار را می توان با استفاده از یک تستر باتری یا مولتی متر انجام داد که ولتاژ و ظرفیت هر سلول را اندازه گیری می کند.
با استفاده از تستر باتری یا مولتی متر، ولتاژ هر سلول را اندازه گیری کنید. یک باتری سالم 18650 باید بین 3.6-4.2 ولت بخواند.
ظرفیت هر سلول را با استفاده از تستر باتری اندازه گیری کنید. یک سلول 18650 سالم باید حداقل 2000 میلی آمپر ساعت ظرفیت داشته باشد.
نتایج آزمایشات خود را با مشخصات اصلی باتری مقایسه کنید تا متوجه شوید که سلول ها در شرایط خوبی هستند یا خیر.
برای تست کردن ولتاژ، کلید مولتی متر را روی حالت V DC و 20 ولت تنظیم کرده و قطب مثبت و منفی باتری را مطابق شکل زیر در نظر بگیرید. کابل اتصال + و – مولتی متر را به قطب‌های مربوطه سلول 18650 متصل نمایید. اگر هر کدام از سلول‌ها ولتاژ کمتر از 2 ولت را نمایش دهد این یعنی سل باتری مرده است. برای تعمیر باتری لپ تاپ، هر کدام از سلول‌های ضعیف را دور بیندازید و برای همیشه با آن خداحافظی کنید.
تست باتری لیتیومی لپ تاپ به وسیله مولتی متر دقیق نیست و متخصصان گفته اند هر سلول باید حدود 10 بار شارژ و تخلیه شود تا سلامت آن تایید گردد.
تعویض سلول های باتری لپ تاپ 18650:
اگر مشخص شد که یک یا چند سلول معیوب یا کمتر از مشخصات اولیه خود هستند، زمان تعویض سلول ها فرا رسیده است. برای جایگزینی سلول ها مراحل زیر را باید دنبال کنید:
سلول های جایگزین 18650 را خریداری کنید که با مشخصات سلول های اصلی مطابقت دارند. خرید سلول از یک تامین کننده معتبر برای اطمینان از کیفیت و عملکرد آنها ضروری است.
سلول های جدید را به بسته باتری لحیم کنید و مطمئن شوید که آنها را در قطبیت صحیح وصل کرده اید.
پس از تعویض تمام سلول‌ها، بسته باتری را دوباره سرهم کرده و دوباره داخل دستگاه نصب کنید.
درباره تراشه باتری و خرابی های آن
باتری پرتابل علاوه بر سلول های لیتیومی 18650 ؛ حاوی تراشه الکترونیکی کوچک است که به لپ‌تاپ متصل میشود. این تراشه به سیستم اجازه می دهد تا از وضعیت کلی باتری و همچنین میزان شارژ آن مطلع شود. سیستم باتری می تواند با این تراشه و از طریق LED ، میزان شارژ را نمایش دهد و سیستم عامل های ویندوز و لینوکس (OS) اطلاعات ارسال شده از تراشه را یادداشت کرده و از این سیگنال ها برای ارائه اطلاعات در مورد وضعیت باتری ” در اعلان ها ” استفاده می کنند.
تا کنون برای این تراشه مشکل خاصی گزارش نشده است اما این نکته را در نظر داشته باشید که با تعویض سلول احتمالا تراشه نیاز به ترمیم یا بازنویسی داشته باشد.
به طور کلی این کار تخصصی و البته کمی خطرناک است بسیار مراقب باشید و من آن را برای شما توصیه نکرده و حتی شما را منع می کنم زیرا سلول های باتری به شدت اشتعال پذیر هستند و حتی احتمال ترکیدن دارد. در ضمن هرگونه دست‌کاری و تعمیر، گارانتی باتری را ابطال می‌کند. هنگام دست‌کاری باتری مراقب خطر آتش‌سوزی باشید. دست‌کاری سلول‌ها و اتصال کوتاه در قطعات مجاورت با باتری می‌تواند به مادربرد لپ‌تاپ آسیب رساند.
